Thông báo
Vui lòng điền vào thông tin bên dưới
Khẩn cấp
MỐI LIÊN KẾT RUỘT VÀ NÃO: CHÌA KHÓA DUY TRÌ SỨC KHỎE VÀ CÂN BẰNG CẢM XÚC
Trong những năm gần đây, khái niệm “Gut–Brain Connection” hay kết nối ruột – não được các trung tâm y khoa hàng đầu thế giới nghiên cứu chuyên sâu. Nhiều bằng chứng khoa học cho thấy, hệ tiêu hóa không chỉ là nơi hấp thu dinh dưỡng, mà còn được xem là “bộ não thứ hai”, có ảnh hưởng trực tiếp đến cảm xúc, khả năng quản lý stress và sức khỏe tổng thể.
Trong nhịp sống hiện đại, stress trở thành một thử thách thường nhật khó tránh khỏi. Chúng ta thường nghĩ đến thể thao, thiền định và giấc ngủ như những phương pháp quản lý căng thẳng hiệu quả. Tuy nhiên, ít ai ngờ rằng, chăm sóc bộ não thứ hai trong ruột cùng chế độ ăn uống lành mạnh hàng ngày cũng giữ vai trò then chốt trong việc duy trì sức khỏe tinh thần và cân bằng cảm xúc.
Bộ não thứ hai trong ruột
Ẩn trong thành ống tiêu hóa là hệ thần kinh ruột (ENS – Enteric Nervous System) với hơn 100 triệu tế bào thần kinh trải dài từ thực quản đến trực tràng. ENS điều khiển tiêu hóa – từ nuốt, tiết enzyme, hấp thu dinh dưỡng đến đào thải – đồng thời liên tục “trò chuyện” với bộ não trung tâm (CNS).
ENS có thể gây ra những biến đổi cảm xúc mạnh ở người mắc hội chứng ruột kích thích (IBS) hoặc các rối loạn chức năng ruột như táo bón, tiêu chảy, đầy hơi, đau bụng và khó chịu dạ dày. Trong nhiều thập kỷ, các nhà nghiên cứu nghĩ rằng lo âu và trầm cảm là nguyên nhân dẫn đến những vấn đề này. Nhưng các nghiên cứu gần đây lại cho thấy điều ngược lại: sự kích thích trong hệ tiêu hóa có thể gửi tín hiệu đến hệ thần kinh trung ương (CNS), gây ra thay đổi tâm trạng.

Điều này giúp giải thích tại sao tỷ lệ trầm cảm và lo âu ở bệnh nhân IBS và rối loạn ruột chức năng cao hơn bình thường. Đây là dữ liệu quan trọng, bởi có đến 30 – 40% dân số gặp vấn đề ruột chức năng vào một thời điểm nào đó trong đời.
Chính sự kết nối này lý giải vì sao:
Người mắc hội chứng ruột kích thích (IBS) thường có tỷ lệ lo âu, trầm cảm cao hơn bình thường.
Stress có thể làm rối loạn hoạt động của ruột, gây đau bụng, tiêu chảy, đầy hơi.
Các phương pháp như thuốc chống trầm cảm, liệu pháp tâm – thân (CBT, thôi miên y khoa) hay probiotic có thể cải thiện triệu chứng ruột bằng cách điều chỉnh giao tiếp giữa hai bộ não.
Dinh dưỡng có tầm quan trọng đến não và ruột
Nếu ví cơ thể như một cỗ máy tinh vi, thì stress giống như việc ép động cơ hoạt động ở tốc độ cao liên tục. Muốn vận hành tốt, cỗ máy này cần “nhiên liệu” phù hợp: một chế độ ăn giàu dinh dưỡng.
Thức ăn và stress gắn bó chặt chẽ thông qua hệ vi sinh đường ruột (microbiota) – nơi sinh sống của hàng nghìn tỷ vi khuẩn. Khi stress kéo dài, sự cân bằng hệ vi sinh có thể bị phá vỡ, gây viêm và ảnh hưởng tiêu cực đến tâm trạng.
Một chế độ ăn chống stress không phải là những quy tắc khắt khe, mà là cách tiếp cận toàn diện, nuôi dưỡng cả cơ thể lẫn tinh thần:
Tinh bột phức hợp: yến mạch, gạo lứt, quinoa – giúp duy trì năng lượng ổn định, tránh tụt đường huyết gây mệt mỏi và cáu gắt.
Đạm nạc: cá, thịt gia cầm, sữa, đậu, đậu lăng, đậu hũ – cung cấp nguyên liệu sản xuất serotonin và dopamine, hormone tạo cảm giác bình an.
Chất béo lành mạnh: cá hồi, quả bơ, hạt, dầu ô-liu – đặc biệt omega-3 giúp giảm viêm và cải thiện tâm trạng.
Vitamin & khoáng chất: rau củ, trái cây giàu B vitamin, magie, vitamin C – tăng sức đề kháng, điều hòa phản ứng stress.
Probiotic: sữa chua, kefir, dưa cải, kim chi – hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh, cải thiện tâm trạng.
Nước: uống đủ nước tránh mất nước, vì triệu chứng mất nước dễ bị nhầm với stress (mệt, đau đầu).

Ngược lại, thực phẩm chế biến sẵn, nước ngọt có gas, nhiều caffeine hay rượu có thể làm tăng viêm, dao động đường huyết, khiến cơ thể khó đối phó với căng thẳng.
Ruột và Não Hợp Tác: Giữ Cân Bằng Cảm Xúc và Thể Chất
Hiểu được mối liên hệ giữa não – ruột – dinh dưỡng – stress giúp chúng ta tiếp cận việc chăm sóc sức khỏe toàn diện hơn:
Quản lý stress không chỉ dựa vào nghỉ ngơi và vận động, mà còn phụ thuộc vào thực phẩm và chế độ ăn uống hàng ngày.
Một đường ruột khỏe mạnh đồng nghĩa với khả năng hồi phục và thích nghi tốt hơn trước các áp lực tinh thần.
Nhiều bệnh nhân gặp rối loạn tiêu hóa cũng đồng thời đối mặt với các vấn đề tâm lý như trầm cảm hay lo âu. Vì vậy, hướng điều trị hiệu quả không chỉ dừng lại ở việc xử lý triệu chứng riêng lẻ, mà cần kết hợp giữa chuyên khoa tiêu hóa và tâm thần học, tác động song song lên cả hai “bộ não”. Khi não và ruột được chăm sóc cùng lúc, hiệu quả điều trị sẽ toàn diện và bền vững hơn.

Tóm lại, ruột và não không tách biệt, mà là một mạng lưới giao tiếp chặt chẽ. Chế độ ăn, cảm xúc, môi trường sống và mối quan hệ xã hội đều đồng thời ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Muốn duy trì sự cân bằng, mỗi người cần nuôi dưỡng cả hai “bộ não” thông qua dinh dưỡng lành mạnh, quản lý stress và xây dựng những kết nối tích cực trong cuộc sống.
Chăm sóc chuyên sâu hệ tiêu hóa tại Bệnh viện Quốc tế Mỹ (AIH)
Hệ tiêu hóa là “cánh cửa” đầu tiên quyết định sức khỏe tổng thể: từ khả năng hấp thu dinh dưỡng, sức mạnh miễn dịch cho đến sức khỏe tinh thần. Thấu hiểu điều đó, Bệnh viện Quốc tế Mỹ (AIH) đã phát triển dịch vụ chẩn đoán và điều trị tiêu hóa theo mô hình đa chuyên khoa – hiện đại – cá nhân hóa.
Đội ngũ bác sĩ chuyên sâu: giàu kinh nghiệm trong điều trị các bệnh lý dạ dày, ruột, gan mật, tụy và rối loạn hệ vi sinh đường ruột.
Hệ thống nội soi tiên tiến, ít xâm lấn: cho phép phát hiện tổn thương sớm, ngay cả khi bệnh nhân chưa có triệu chứng rõ ràng.
Xét nghiệm vi sinh đường ruột và chỉ dấu viêm hiện đại: phân tích hệ lợi khuẩn – hại khuẩn, phát hiện mất cân bằng vi sinh có liên quan đến tiêu hóa, miễn dịch và tâm thần kinh.

Xét nghiệm vi sinh đường ruột và chỉ dấu viêm hiện đại là công cụ tiên tiến giúp đánh giá chính xác tình trạng cân bằng hệ vi sinh trong ruột. Thông qua phân tích tỷ lệ lợi khuẩn – hại khuẩn, xét nghiệm có thể phát hiện mất cân bằng vi sinh (dysbiosis), vốn liên quan mật thiết đến các cơ chế:
Tiêu hóa: ảnh hưởng đến khả năng hấp thu dinh dưỡng, tiết enzyme tiêu hóa và vận động nhu động ruột.
Miễn dịch: đường ruột là trung tâm điều hòa miễn dịch, mất cân bằng vi sinh có thể kích thích phản ứng viêm hoặc làm suy giảm miễn dịch.
Tâm thần kinh: hệ vi sinh đường ruột tương tác với bộ não thứ hai, tác động đến cảm xúc, stress, giấc ngủ và các rối loạn tâm thần kinh như lo âu, trầm cảm.
Nhờ đó, xét nghiệm này không chỉ giúp chẩn đoán nguyên nhân các rối loạn tiêu hóa, mà còn dự đoán nguy cơ viêm, đánh giá sức khỏe tổng thể và hướng dẫn can thiệp dinh dưỡng, probiotic hoặc liệu pháp y tế cá nhân hóa. Đây là bước tiến quan trọng trong y học cá nhân hóa và chăm sóc sức khỏe toàn diện.
Phác đồ cá nhân hóa: được thiết kế dựa trên kết quả phân tích hệ vi sinh và đặc điểm từng bệnh nhân, giúp phục hồi ruột – não một cách khoa học và an toàn.
Tư vấn chuyên sâu về dinh dưỡng, tâm lý và lối sống: hỗ trợ người bệnh thay đổi thói quen ăn uống, hành vi và quản lý stress hiệu quả.
Kết nối liên chuyên khoa: phối hợp chặt chẽ giữa chuyên ngành Tiêu hóa, Tâm lý và Dinh dưỡng, đảm bảo tiếp cận toàn diện và bền vững.
Hiểu và chăm sóc mối liên kết ruột – não không chỉ là chìa khóa để duy trì sức khỏe tiêu hóa, mà còn là nền tảng cho cân bằng cảm xúc và sức khỏe toàn diện. Bằng cách kết hợp chế độ dinh dưỡng lành mạnh, quản lý stress, lối sống cân bằng cùng tầm soát và điều trị chuyên sâu, mỗi người có thể nuôi dưỡng cả “bộ não thứ hai” trong ruột và bộ não trung tâm, giảm thiểu nguy cơ rối loạn tiêu hóa và các vấn đề tâm thần.
Tại Bệnh viện Quốc tế Mỹ (AIH), với mô hình đa chuyên khoa, công nghệ tiên tiến và phác đồ cá nhân hóa, người bệnh được chăm sóc toàn diện trên trục não – ruột – vi sinh, giúp phục hồi sức khỏe một cách khoa học và bền vững. Chăm sóc đúng cách hôm nay chính là đầu tư cho sức khỏe thể chất lẫn tinh thần lâu dài, tạo nền tảng vững chắc cho một cuộc sống cân bằng và trọn vẹn.
Nguồn tham khảo:
----------------------
Đăng ký khám và tư vấn tại Bệnh viện Quốc tế Mỹ (AIH)
☎Hotline: (028) 3910 9999
🌏Website: www.aih.com.vn
📍Địa chỉ: (Lối vào 199 Nguyễn Hoàng) Số 6, Đường Bắc Nam 3, Phường Bình Trưng, TP. Hồ Chí Minh
Tìm kiếm
Tin tức
Bác sĩ
Để lại bình luận