Đặt lịch khám

“BÍ MẬT” VỀ HỆ TIÊU HÓA: TRUNG TÂM MIỄN DỊCH VÀ LÀ “BỘ NÃO THỨ HAI” CỦA CƠ THỂ

“BÍ MẬT” VỀ HỆ TIÊU HÓA: TRUNG TÂM MIỄN DỊCH VÀ LÀ “BỘ NÃO THỨ HAI” CỦA CƠ THỂ

16/09/2025

Hệ tiêu hóa không chỉ là nơi xử lý thức ăn mà còn là “bộ não thứ hai” của cơ thể. Theo Johns Hopkins Medicine, ruột chứa hơn 100 triệu tế bào thần kinh trải dài từ thực quản đến trực tràng, hoạt động gần như độc lập với não bộ.  

Hệ thần kinh ruột (Enteric Nervous System – ENS) kiểm soát toàn bộ quá trình tiêu hóa: từ nuốt, tiết enzyme, lưu lượng máu để hấp thu chất dinh dưỡng, đến đào thải chất thải.     

Điều đặc biệt là ENS và hệ thần kinh trung ương (CNS) có giao tiếp hai chiều. Đây là lý do vì sao căng thẳng, lo âu có thể gây đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón. Ngược lại, rối loạn tiêu hóa lâu dài có thể tác động xấu đến tâm trạng, gây lo lắng hay trầm cảm.    

05-1.png

 

Vai trò của hệ vi sinh và miễn dịch  

Hệ tiêu hóa còn là trung tâm miễn dịch: hơn 70% tế bào miễn dịch của cơ thể nằm trong đường ruột. Đây cũng là nơi cư trú của hàng nghìn tỷ vi sinh vật (microbiota), đóng vai trò quan trọng trong:      

  • Hỗ trợ tiêu hóa và hấp thu dưỡng chất.  

  • Tham gia sản xuất chất dẫn truyền thần kinh như serotonin, dopamine, ảnh hưởng đến cảm xúc và giấc ngủ.   

  • Giúp miễn dịch vững vàng, bảo vệ cơ thể khỏi viêm nhiễm và bệnh mạn tính.   

Việc mất cân bằng microbiota do stress, chế độ ăn kém, lạm dụng kháng sinh… sẽ dẫn đến nhiều vấn đề: rối loạn tiêu hóa, giảm miễn dịch, thậm chí thay đổi cảm xúc và nhận thức.     

02-10.png

Stress và vòng xoắn ruột – não   

Stress không chỉ ảnh hưởng đến tinh thần mà còn tấn công trực tiếp vào hệ tiêu hóa. Khi cơ thể căng thẳng:  

  • ENS bị kích thích quá mức → tăng co bóp bất thường, dẫn đến đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón. 

  • Microbiota mất cân bằng → viêm và ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần. 

  • Vòng xoắn stress – ruột – não diễn ra, tạo ra tình trạng sức khỏe và tâm lý xấu đi lẫn nhau.

Do đó, chăm sóc hệ tiêu hóa cũng là cách giảm stress và ổn định cảm xúc.

04-9.png

Dấu hiệu của đường ruột không khỏe

Một hệ tiêu hóa không khỏe có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau và tùy từng người mà khác nhau. Một số dấu hiệu thường gặp gồm: tiêu hóa kém, đầy hơi, đau bụng, và trào ngược axit. Ví dụ, nếu bạn thường bị đầy hơi hoặc khó chịu sau khi ăn một số loại thực phẩm, điều này có thể cho thấy vi khuẩn trong ruột không phân giải hiệu quả loại protein trong thực phẩm đó. 

Một triệu chứng phổ biến khác của đường ruột không khỏe là mụn trứng cá. Một số người có xu hướng nổi mụn sau khi tiêu thụ thực phẩm giàu đường tinh luyện và chất béo bão hòa. 

Các bệnh tiêu hóa phổ biến

Một hệ tiêu hóa không khỏe không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày mà còn dẫn đến các bệnh lý tiêu hóa. Các bệnh như trào ngược dạ dày – thực quản (GORD) và rối loạn tiêu hóa không loét (NUD) có thể gây tác động đáng kể đến sức khỏe. GORD có thể gây ra các triệu chứng như ợ nóng, khó chịu vùng ngực dưới và cảm giác thức ăn bị “kẹt” khi nuốt, trong khi NUD gây khó chịu ở vùng bụng trên, kèm theo buồn nôn và ợ hơi.

Những bệnh lý này liên quan chặt chẽ đến lối sống, bao gồm loại thực phẩm tiêu thụ, chất lượng giấc ngủ, thói quen như hút thuốc, uống rượu, và mức độ vận động hàng ngày.

Ngoài ra, căng thẳng cũng là một yếu tố phổ biến có thể dẫn đến các bệnh tiêu hóa. Stress có thể tác động xấu lên cơ thể, kích thích và làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh tiêu hóa. Hiểu được mối quan hệ giữa thói quen sống, mức độ căng thẳng và sự phát triển của bệnh lý tiêu hóa chính là chìa khóa để duy trì một đường ruột khỏe mạnh.

Bằng cách tìm ra những phương pháp áp dụng lối sống lành mạnh hỗ trợ đường ruột, chúng ta có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh lý này. 

03-10.png

Dinh dưỡng và lối sống – chìa khóa nuôi dưỡng “bộ não thứ hai” 

Để giữ cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh và giảm nguy cơ các bệnh tiêu hóa, hãy lưu ý những thói quen sau:

1. Nghỉ ngơi đủ và kiểm soát căng thẳng

Ngủ 7–9 giờ mỗi đêm giúp cơ thể và đường ruột phục hồi. Thêm các hoạt động giảm stress như thiền, thở sâu hoặc sở thích thư giãn vào thói quen hàng ngày.

2. Uống đủ nước

Duy trì 1,5–2 lít nước mỗi ngày giúp hỗ trợ tiêu hóa và giữ ẩm cho đường ruột. Nếu bạn tập thể dục nhiều hoặc ra mồ hôi, hãy tăng lượng nước phù hợp. 

3. Ăn thực phẩm nguyên chất và giàu chất xơ

Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn và đồ ngọt để tránh viêm và mất cân bằng vi khuẩn có lợi. Bổ sung rau củ, trái cây, cùng các thực phẩm giàu probiotic và prebiotic để duy trì hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh.

4. Duy trì vận động

Tập thể dục không chỉ tốt cho cơ thể và tinh thần mà còn cải thiện vi khuẩn đường ruột. Chọn các hoạt động bạn thích như đi bộ, chạy bộ, đạp xe và biến chúng thành thói quen.

5. Khám sức khỏe định kỳ

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh. Thăm khám định kỳ và thực hiện các xét nghiệm như nội soi đại tràng hoặc dạ dày theo chỉ định bác sĩ. Nếu gia đình có tiền sử ung thư đại – trực tràng, nên thực hiện sớm hơn. 

Nguồn tham khảo:

Johns Hopkins Medicine

Raffles Medical Group

----------------------  

Đăng ký khám và tư vấn tại Bệnh viện Quốc tế Mỹ (AIH) 
☎Hotline: (028) 3910 9999 
🌏Website: www.aih.com.vn 
📍Địa chỉ: (Lối vào 199 Nguyễn Hoàng) Số 6, Đường Bắc Nam 3, Phường Bình Trưng, TP. Hồ Chí Minh
 

  • bởi Admin AIH
  • Danh mục: Tin tức & Sự kiện

Để lại bình luận

Tin tức

Bác sĩ

Các chuyên gia tại AIH

Mai Viễn Phương

Mai Viễn Phương

Khoa Tiêu hóa - Gan mật

ThS. BS. Mai Viễn Phương là chuyên gia trong lĩnh vực Tiêu hóa – Nội soi với hơn 15 năm kinh nghiệm...